Raporti mbi Kosovën

Ky raport paraqet rezultatin e një studim mbi performancën e institucioneve lokale dhe vlerat sociale të kryera në Bosnje dhe Hercegovinë. Kjo është një pjesë e një kërkimi më të gjerë rreth praktikave korruptive në këto vende duke iu afrua një metodologji inovative etnografike dhe “perspektivën nga poshtë-lart”. Rezultatet e sondazhit do të trajtohen këtu jo si dhëna statistikore, por të analizuara dhe komentuara me të dhënat që rrjedhin nga observimi i intervistave dhe pjesëmarrësit.

Për të lexuar raportin, klikoni këtu – Report on Kosovo

OKARINA – Tingull i bukur i lashtësisë

Okarina është një instrument i lashtë muzikor frymorë, që, sipas shkencëtarëve, është mbi 12.000 vjet e vjetër (epoka neolitike). Forma të ndryshme të okarinës janë përdorur nga kultura të ndryshme në të gjithë botën.

Lexoni broshurën Okarina për më shumë informata. 

Ndryshimi i Status Quo-së në Pjesën Veriore të Kosovës pas Marrëveshjes së Parë të Brukselit

Pjesa veriore e Kosovës ka qenë një nga çështjet politike kryesore para dhe pas shpalljes së pavarësisë. Autoriteti I Kosovës në pjesën veriore ka qenë shumë I kufizuar për 13 vitet e fundit. Në fakt, sa më shumë Kosova ka punuar në drejtim të ndërtimit të institucioneve pas luftës se vitit 1999 dhe forcimit të shtetit të saj pas Deklaratës së Pavarësisë në 2008, aq më shumë është shkëputur pjesa veriore. Rrjedhimisht, deri në arritjen e Marrëveshjes së Parë të Brukselit, pjesa veriore e Kosovës ishte vetëm formalisht pjesë e Kosovës, në përputhje me Rezolutë 1244 të këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (KS-OKB) pati më pak qasje dhe kontroll se Beogradi. Status quo-ja 13 vjeçare në pjesën veriore të Kosovës ka qenë rezultat I disa ngjarjeve, që karakterizojnë shkëputjen e saj të vazhdueshme nga autoriteti I Prishtinës dhe varësinë e saj të pandërprerë nga Beogradi.

Klikoni për raportin e plotë: Ndryshimi i Status Quo-së në Pjesën Veriore të Kosovës pas Marrëveshjes së Parë të Brukselit

Abetarja e Pushtetit: Libërth mbi politikën, njerëzit dhe partitë në Kosovë

Ky libërth synon ta shpjegoj pejsazhin aktual politik dhe të identifikoj faktorët dhe proceset që e kanë formësuar atë. Libërthi është dizajnuar në atë mënyrë që t’i jap lexuesit njohuri themelore mbi politikën bashkëkohore në Kosovë dhe forcat historike dhe partitë politike që e kanë krijuar atë.

Ky libërth shërben si hyrje në pejsazhin politik të Kosovës. Ai nuk synon të shkruaj historinë e saj, pjesërisht për shkak të ndërlikimeve por edhe për shkak të mungesës së të dhënave të besueshme. Në skenën vazhdimisht të ndryshueshme politike të Kosovës në periudhën e pasluftës, nuk është bërë asnjë analizë sistematike mbi trendet dhe faktorët që ndikojnë atë. Nuk është bërë as ndonjë hulumtim paraprak për ndikimin e këtyre trendeve në jetën politike në Kosovë. Hulumtimet e pakta mbi peisazhin politik në Kosovës nuk i janë vënë në dispozicion publik në një mënyrë të kuptueshme ose të dobishme. Megjithatë, shpjegimi i qartë dhe i saktë i peisazhit të ndryshueshëm politik është i rëndësishëm për proceset demokratike. Këto informata janë kyçe për qytetarët në mënyrë që ata të mund të marrim vendime të informuara se kush do t’i përfaqësoj ata dhe interesat e tyre në qeveri. Qytetaria e informuar është element i rëndësishëm i demokracisë.

Klikoni për raportin e plotë: Abetarja e Pushtetit, Liberth mbi Politiken, Njerezit dhe Pushtetin ne Kosove

Udhës për n’BE: Mundësitë e Zhvillimit me bazë në zonë

IKS-i ka publikuar një analizë të re të politikave e cila shqyrton mundësitë për zhvillim me bazë në zontë për komunën e Gjakovës, Udhës për n’BE. 

Një dekadë pas luftës, qytetarët e Kosovës ende duhet t’i kthehen jetës ‘normale.’ Afërsisht 2,000 njerëz mbesin të zhdukur, papunësia shënon rreth 44 përqind, duke prekur kryesisht gratë dhe të rinjtë në Kosovë. Mundësitë e pakta të punësimit po kontribuojnë në emigrim, sidomos në ekonomitë rurale të goditura rëndë, ku ndërmarrjet e mëdha shoqërore ende nuk janë funksionalizuar. Ndër më të prekurat nga papunësia dhe emigrimi është komuna e Gjakovës, e cila dikur mburrej me numrin më të madh të punësuarve për kokë banori në të gjithë ish-Jugosllavinë. Momentalisht, gratë kryefamiljare luftojnë që të ushqejnë familjet e tyre dhe vetëm disa prej tyre kanë siguruar të drejta pronësore.

Ky dokument ekzaminon se cilat ndryshime të politikave do të mund të çonin në rritje të qëndrueshme ekonomike dhe zhvillimin njerëzor të bazuar në zonë në Gjakovë, duke e përdorur qasjen e mbështetur në të drejtat e njeriut dhe shikuar Brenda kornizës së anëtarisimi eventual të Kosovës në BE.

Klikoni për raportin e plotë: Udhes_per_ne_BE_46482

Një e ardhme për të kaluarën e Prishtinës Udhës për n’BE: Mundësitë e Zhvillimit me Bazë në Zonë

IKS-i ka publikuar një analizë të re të politikave e cila shqyrton mundësitë për zhvillim me bazë në zontë për komunën e Gjakovës, Udhës për n’BE. 

Një dekadë pas luftës, qytetarët e Kosovës ende duhet t’i kthehen jetës ‘normale.’ Afërsisht 2,000 njerëz mbesin të zhdukur, papunësia shënon rreth 44 përqind, duke prekur kryesisht gratë dhe të rinjtë në Kosovë. Mundësitë e pakta të punësimit po kontribuojnë në emigrim, sidomos në ekonomitë rurale të goditura rëndë, ku ndërmarrjet e mëdha shoqërore ende nuk janë funksionalizuar. Ndër më të prekurat nga papunësia dhe emigrimi është komuna e Gjakovës, e cila dikur mburrej me numrin më të madh të punësuarve për kokë banori në të gjithë ish-Jugosllavinë. Momentalisht, gratë kryefamiljare luftojnë që të ushqejnë familjet e tyre dhe vetëm disa prej tyre kanë siguruar të drejta pronësore.

Ky dokument ekzaminon se cilat ndryshime të politikave do të mund të çonin në rritje të qëndrueshme ekonomike dhe zhvillimin njerëzor të bazuar në zonë në Gjakovë, duke e përdorur qasjen e mbështetur në të drejtat e njeriut dhe shikuar Brenda kornizës së anëtarisimi eventual të Kosovës në BE.

Klikoni për raportin e plotë: Një e ardhme për të kaluarën e Prishtinës Udhës për n’BE: Mundësitë e Zhvillimit me Bazë në Zonë

Çliro Ndryshimin: Zërat e të Rinjve të Kosovës 2010

IKS-i publikoi raportin ‘Çliro Nryshimin: Zërat e të Rinjve të Kosovës 2010.’

Kosova ka popullatën më të re në Europë dhe ekonominë më të varfër në rajon. Çdo i katërti person i përket grupmoshës 15-24 vjeçare, 73 përqind e të cilëve janë të papunë. Ndërsa shumë janë të mendimit se e ardhmja e një vendi  i përket të rinjve, rinia e Kosovës zë pak vend në politikat që përcaktojnë të ardhmen e tyre. Edukimi, fuqizimi dhe punësimi i rinisë Kosovare mbesin sfidat kryesore të Kosovës në rrugën drejt Integrimit Europian. Kosova duhet të investojë më shumë për rininë e saj për të qënë një ekonomi konkurrente në tregut  e gjerë Europian.

Ky studim shqyrton situatën e të rinjëve të Kosovës, duke i vendosur së bashku pikëpamjet, mendimet dhe eksperiencat e tyre ne lidhje me edukimin, punësimin, pjesmarrjen në vendim marrje, si dhe perspektivat e tyre për të ardhmen. Raporti ‘Çliro Ndryshimin: Zërat e të Rinjve të Kosovës 2010’ synon të vendosë të rinjtë në qendër të debatit për të ardhmen e Kosovës, të shërbejë si mjet avokimi për identifikimin e mangësive dhe drejtimin e përpjekjeve drejt përshtatjes së sistemit të edukimit sipas kërkesave të tregut, identifikimin e mundësive për punësimin e të rinjve si dhe gjetjen e kanaleve për përfaqësimin e rinisë dhe  pjesëmarrjen e tyre në vendim marrje.

Klikoni për raportin e plotë: Çliro Ndryshimin: Zërat e të Rinjve të Kosovës 2010

Zgjidhja e Nyjës

IKS-i ka publikuar analizën e politikave: ‘Zgjidhja e Nyjes-Ekonomia Politike e Korrupsionit dhe Llogaridhënies në Kosovë’

Një ndër problemet kryesore në luftën kundër korrupsionit është mungesa e të dhënave për sa i përket shtrirjes dhe strukturës së këtij fenomeni. Kjo e pengon hartimin e strategjive efektive kundër korrupsionit, duke qëne se të dhënat shumë shpesh zëvendësohen me thashetheme.  

Korrupsioni duhet të njihet dhe kuptohet si strukturë dhe si fenomen përpara se të adresohen karakteristikat që e mundësojnë atë të cilat gjenden kryesisht në mangësitë ligjore dhe insitucionale.

IKS-i konsideron dy fusha si veçanërisht të rëndësishme dhe me potencial pasojash serioze në cilësinë e qeverisjes në Kosovë: prokurimi publik dhe politizimi i ndërrmarrjeve publike (NP-ve), e para ndikon ndjeshëm në mënyrën e shpenzimit të parasë publike gjithnjë e më të paktë dhe e dyta ka të bëjë me menaxhimin e ndërrmarjeve më të mëdha të Kosovës.
IKS-i dëshiron të theksojë nevojën e identifikimit të problemeve strukturore që mundësojnë lulëzimin e korrupsionit dhe fokusimin e adresuar në përmirësimin institucional dhe legal, pasi që nuk është tepër vonë për të trajtuar efektivisht sfidat që vijnë nga korrupsioni. Për të arritur këtë, institucionet e Kosovës dhe EULEX-i,  me fuqi ekzekutive në fushën e korrupsionit, duhet të të kapërcejnë veten për të krijuar një front të koordinuar dhe të bashkuar kundër korrupsionit dhe mjedisit që e mundëson atë.

Klikoni për raportin e plotë: Zgjidhja e Nyjës

Mitrovica: Dy Realitete, Një Qytet

Në ballafaqimin politik mes Prishtinës e Beogradit se kush e kontrollon dhe qeveris Kosovën në veri të lumit Ibër, qytetarët e Mitrovicës harrohen lehtë. Deri më sot debate mbi Mitrovicën është përqendruar në çdo gjë përveç se në nevojat dhe brengat e përditshme të qytetarëve. Shumë pak dihet për nevojat e përditshme të njerëzve atje dhe sesi realitetet në veri dhe jug të lumit Ibër dallojnë dhe përngjajnë. 

Për këtë arsye IKS-i ka marrë përsipër të identifikojë ‘realitetin’ në terren nëpërmjet analizave skenuese. Ekzistojnë shumë nevoja të përbashkëta që mund të shërbejnë si bazë për një lloj tjetër dialogu mes dy komuniteteve – një dialog që bashkon e jo ndarës. 

Këto gjashtë analiza të politikave mëtojnë të kontribuojnë pikërisht në këtë lloj debati. Çfarë ka demaskuar hulumtimi është se këto gjashtë lëmi prekin pa dallim jetët e njerëzve. Në Mitrovicë të diplomuarit nga universiteti si ndeshen me papunësi dhe pakënaqësi, ikin nga qyteti. Shqiptarët ikin në Prishtinë në kërkim të një pune dhe një jete më të mirë, ndërsa serbët, po për të njëjtat arsye, ikin për Serbi. Në cilindo rast, Mitrovica po braktiset nga njerëzit që pretendojnë se janë të gatshëm ta mbrojnë atë me jetën e tyre.

Si duket, armiku më i madh i Mitrovicës nuk është ndarja etnike por papunësia, varfëria, mungesa e perspektivës ekonomike dhe shërbimet e varfëra publike, mes të tjerash. Të gjitha këto së bashku e bëjnë jetën të padurueshme në këtë qytet, dikur më i industrializuari në Kosovë.

Klikoni për raportin e plotë: Mitrovica: Dy Realitete, Një Qytet